Nguyên nhân của viêm da tiết bã nhờn và những điều cần biết

Viêm da tiết bã nhờn là một bệnh da liễu phổ biến, thường có diễn biến kéo dài, khó điều trị dứt điểm và dễ tái phát. Đây là vấn đề khiến nhiều người lo ngại, đặc biệt khi bệnh trở nặng vào mùa thu – đông. Theo ước tính, có đến 2-5% dân số thế giới mắc phải căn bệnh này. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về bệnh, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị.

1. Viêm Da Tiết Bã Nhờn Là Gì?

Viêm da tiết bã nhờn, còn được gọi là viêm da dầu hoặc chàm da mỡ, là một bệnh viêm da mạn tính. Bệnh thường xuất hiện tại những vùng da có tuyến bã hoạt động mạnh, như nếp mũi má, da đầu, trước ngực và các vùng có lông như lông mày, râu.

Đặc điểm nhận diện của bệnh:

• Xuất hiện các mảng hồng ban có vảy, da đỏ hoặc khô.
• Bong tróc vảy, đặc biệt ở vùng da tiết dầu.
• Ở trẻ nhỏ, bệnh thường được gọi là “cứt trâu” khi xuất hiện trên da đầu.

Mặc dù không lây nhiễm và ít ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, viêm da tiết bã nhờn có thể gây khó chịu, mất thẩm mỹ, và làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.

2. Nguyên Nhân Gây Bệnh Viêm Da Tiết Bã Nhờn

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây bệnh vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng bệnh có thể liên quan đến sự kết hợp của nhiều yếu tố như di truyền, hormone, và các tác nhân môi trường.

Những yếu tố góp phần gây bệnh:

Tăng tiết bã nhờn:

• Tuyến bã hoạt động mạnh làm tăng lượng dầu trên da, là môi trường thuận lợi cho các phản ứng viêm.
• Hiện tượng này phổ biến ở tuổi dậy thì, thanh niên, hoặc những người có làn da dầu.

Hormone:

• Viêm da tiết bã nhờn thường gặp ở nam giới nhiều hơn nữ, cho thấy androgen có vai trò trong bệnh lý này.

Yếu tố di truyền:

• Người có người thân trong gia đình mắc bệnh viêm da tiết bã hoặc vảy nến có nguy cơ cao mắc bệnh.

Vi sinh vật:

• Nấm Malassezia ovale và vi khuẩn P. Acne được coi là hai tác nhân liên quan đến sự phát triển của bệnh, đặc biệt trên da đầu.

Các yếu tố thúc đẩy:

• Căng thẳng thể chất hoặc tinh thần: Stress kéo dài làm tăng nguy cơ khởi phát bệnh.
• Thay đổi nội tiết tố: Chẳng hạn như ở phụ nữ mang thai, người ở tuổi dậy thì.
• Suy giảm miễn dịch: Người nhiễm HIV hoặc mắc bệnh lý mạn tính thường dễ bị bệnh hơn.
• Lối sống: Chế độ ăn không hợp lý, uống nhiều rượu, hoặc béo phì cũng góp phần thúc đẩy bệnh.

>>> Nổi Mụn Nước Trên Môi: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị Hiệu Quả

3. Triệu Chứng Của Bệnh Viêm Da Tiết Bã Nhờn

Viêm da tiết bã nhờn thường tiến triển từ từ, không xảy ra đột ngột. Các triệu chứng của bệnh có thể thay đổi tùy theo mức độ nặng nhẹ.

Các triệu chứng phổ biến:

• Da đỏ, bong vảy: Xuất hiện mảng da đỏ cam, có vảy xám trắng, nhờn hoặc khô.
• Ngứa: Không phải ai cũng ngứa, nhưng một số người cảm thấy khó chịu nhẹ, đặc biệt khi đổ mồ hôi hoặc thời tiết nóng.
• Tổn thương trên da:
  • Vùng ngực, lưng, da đầu, lông mày, kẽ mũi hay có tổn thương rõ ràng.
  • Da đầu thường có vảy trắng, gọi là gàu, dễ bong tróc.

Vị trí thường gặp:

Khu vực da có tuyến bã nhờn hoạt động mạnh:

• Mũi má, rìa trán, giữa lông mày, trước ngực, lưng.

Vùng da có lông:

• Lông mày, râu, lông mi dễ có vảy trắng hoặc đỏ ngứa.

Nếp gấp da lớn:

• Nách, bẹn, rốn, dưới bầu ngực. Các tổn thương thường đỏ sẫm, có ranh giới rõ, đôi khi tiết dịch nếu bị cọ xát nhiều.

Đầu:

• Da đầu bong nhiều vảy, gây hiện tượng gàu.

4. Cách Chẩn Đoán Bệnh Viêm Da Tiết Bã Nhờn

Bệnh thường được bác sĩ da liễu chẩn đoán thông qua quan sát các triệu chứng trên da. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh có thể nhầm lẫn với các bệnh lý khác như:

• Vảy nến.
• Nấm da.
• Lupus đỏ bán cấp.

Nhiều người bệnh tự ý điều trị, sử dụng sai thuốc bôi, hoặc nghe theo các lời mách bảo không chính thống. Điều này có thể khiến bệnh trở nên phức tạp hơn, khó điều trị dứt điểm.

5. Phương Pháp Điều Trị Bệnh Viêm Da Tiết Bã Nhờn

Mục tiêu điều trị:

• Giảm viêm, giảm bong tróc vảy.
• Kiểm soát tình trạng tiết bã nhờn.
• Hạn chế tái phát.

Các phương pháp điều trị phổ biến:

Dùng thuốc bôi ngoài da:

• • Kem chứa corticoid (dùng trong thời gian ngắn để giảm viêm).
  • Thuốc kháng nấm như ketoconazole hoặc ciclopirox.
  • Kem dưỡng ẩm giúp giảm khô, bong tróc da.

Dùng thuốc uống:

• • Thuốc kháng nấm (dành cho trường hợp nặng).
  • Vitamin nhóm B hoặc kẽm, hỗ trợ cải thiện tình trạng da.

Liệu pháp ánh sáng:

• • Sử dụng tia cực tím để giảm viêm, thích hợp cho những trường hợp dai dẳng.

Chăm sóc tại nhà:

• • Gội đầu thường xuyên bằng dầu gội chứa ketoconazole hoặc selenium sulfide.
  • Tránh sử dụng các sản phẩm chăm sóc da chứa cồn hoặc gây kích ứng.
  • Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, giàu vitamin và khoáng chất.

6. Phòng Ngừa Bệnh Tái Phát

Do viêm da tiết bã nhờn là bệnh mạn tính, việc phòng ngừa tái phát rất quan trọng. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích:

Giữ vệ sinh da:

• • Vệ sinh sạch sẽ các vùng da nhờn, đặc biệt ở nếp gấp và da đầu.
  • Sử dụng sản phẩm chăm sóc da phù hợp, tránh gây kích ứng.

Giảm stress:

• • Cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi để tránh căng thẳng kéo dài.

Chế độ dinh dưỡng:

• • Ăn nhiều rau củ, trái cây, tránh thực phẩm dầu mỡ, đường tinh luyện.

Hạn chế rượu bia:

• • Rượu làm tăng tiết bã nhờn, dễ gây viêm da.

Kết Luận

Viêm da tiết bã nhờn là một bệnh mạn tính khó điều trị, nhưng không phải là không thể kiểm soát. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và tuân thủ phác đồ điều trị sẽ giúp người bệnh cải thiện tình trạng da và hạn chế tái phát. Nếu bạn hoặc người thân gặp các triệu chứng nghi ngờ, hãy đến gặp bác sĩ da liễu để được tư vấn và điều trị đúng cách.

Hy vọng bài viết này cung cấp thông tin hữu ích, giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh viêm da tiết bã nhờn!