Mụn nước: Đặc điểm lâm sàng, nguyên nhân và hướng xử trí

Mụn nước, một biểu hiện da liễu thường gặp, được đặc trưng bởi sự hình thành các tổn thương dạng túi chứa dịch, khu trú nông ở thượng bì. Kích thước mụn nước thường dao động từ vài milimet đến vài centimet. Dịch bên trong có thể trong suốt (huyết thanh), đục (mủ) hoặc lẫn máu.

Sự xuất hiện của mụn nước có thể kèm theo các triệu chứng chủ quan khác như ngứa, rát, đau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Vị trí xuất hiện cũng đa dạng, có thể khu trú hoặc lan tỏa, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống người bệnh.

Bài viết này sẽ trình bày tổng quan về mụn nước, bao gồm đặc điểm lâm sàng, các nguyên nhân thường gặp và hướng xử trí, nhằm cung cấp kiến thức y khoa phổ thông cho bạn đọc.

Đặc điểm lâm sàng

Hình thái:

• Kích thước: Mụn nước thường có đường kính dưới 1cm. Các tổn thương lớn hơn được gọi là bóng nước.
• Hình dạng: Thường hình tròn hoặc bầu dục, có thể hình đa giác do áp lực hoặc chèn ép.
• Màu sắc:
  • Mụn nước mới hình thành thường có màu trong suốt hoặc trắng đục.
  • Mụn nước chứa mủ có màu vàng hoặc xanh.
  • Mụn nước xuất huyết có màu đỏ hoặc tím.
• Vị trí: Mụn nước có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên da, thường gặp ở các vùng da mỏng, dễ bị tổn thương như bàn tay, bàn chân, miệng, sinh dục.
• Số lượng: Có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc nhiều mụn nước tập trung thành đám.
• Các triệu chứng kèm theo: Ngứa, rát, đau, sốt (nếu có nhiễm trùng).

>>> Mụn thâm tụ máu điều trị như thế nào?

Căn nguyên:

Mụn nước có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm:

• Yếu tố vật lý: Ma sát, bỏng (nhiệt, hóa chất, điện), chấn thương.
• Nhiễm trùng: Vi khuẩn, virus, nấm.
• Bệnh lý da liễu: Viêm da tiếp xúc, bệnh chàm, bệnh vảy nến, bệnh Pemphigus, bệnh bọng nước dạng Herpes.
• Bệnh lý toàn thân: Bệnh đái tháo đường, bệnh suy giảm miễn dịch.
• Thuốc: Một số loại thuốc có thể gây phản ứng phụ dạng mụn nước.

Nguyên nhân gây mụn nước

Mụn nước do ma sát

• Thường gặp ở những người phải đi bộ nhiều, mang giày dép chật, hoặc vận động mạnh.
• Vị trí thường gặp: gót chân, ngón chân, lòng bàn tay.
• Cơ chế: Lực ma sát lặp đi lặp lại gây tách rời các tế bào sừng, hình thành khoảng trống chứa dịch.

Mụn nước do bỏng

• Bỏng nhiệt: Do tiếp xúc với lửa, nước sôi, kim loại nóng, hơi nước nóng.
• Bỏng hóa chất: Do tiếp xúc với axit, bazơ, chất tẩy rửa.
• Bỏng điện: Do dòng điện chạy qua cơ thể.
• Mức độ tổn thương da phụ thuộc vào nhiệt độ, thời gian tiếp xúc, và loại tác nhân gây bỏng.

Viêm da tiếp xúc

• Viêm da tiếp xúc kích ứng: Do tiếp xúc trực tiếp với các chất gây kích ứng da như xà phòng, chất tẩy rửa, dung môi.
• Viêm da tiếp xúc dị ứng: Do phản ứng miễn dịch của cơ thể với các dị nguyên như niken, cao su, mỹ phẩm, thực vật.
• Biểu hiện lâm sàng: Nổi mẩn đỏ, ngứa, mụn nước, có thể kèm theo bong vảy, nứt nẻ da.

Bệnh chàm (viêm da dị ứng)

• Là bệnh lý viêm da mạn tính, thường gặp ở trẻ em, có yếu tố di truyền.
• Biểu hiện lâm sàng: Da khô, ngứa, nổi mẩn đỏ, mụn nước, có thể lichen hóa (da dày, sần sùi).
• Các yếu tố kích thích bệnh chàm: Dị nguyên, thời tiết, stress, nhiễm trùng.

Nhiễm trùng

• Nhiễm virus:
  • Thủy đậu: Gây ra sốt, mệt mỏi, phát ban với các nốt mụn nước trên khắp cơ thể.
     
  • Zona: Gây ra đau rát, nổi mụn nước dọc theo dây thần kinh.
     
  • Herpes Simplex: Gây ra mụn nước ở môi, miệng, hoặc bộ phận sinh dục.
     
  • Tay chân miệng: Gây ra sốt, đau họng, nổi mụn nước ở tay, chân, và trong miệng.
• Nhiễm vi khuẩn:
  • Chốc lở: Gây ra mụn mủ, bong vảy tiết, thường gặp ở trẻ em.
  • Viêm nang lông: Gây ra mụn mủ, đau ở nang lông.
• Nhiễm nấm:
  • Nấm da: Gây ra ngứa, nổi mẩn đỏ, bong vảy, có thể hình thành mụn nước.

Các nguyên nhân khác

• Bệnh lý tự miễn: Pemphigus vulgaris, Bullous pemphigoid.
• Bệnh lý di truyền: Epidermolysis bullosa.
• Thuốc: Một số loại thuốc như thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), thuốc kháng sinh, thuốc chống động kinh có thể gây ra phản ứng phụ dạng mụn nước.

Hướng xử trí

Nguyên tắc chung

• Xác định nguyên nhân gây mụn nước.
• Điều trị nguyên nhân.
• Chăm sóc tại chỗ:
  • Giữ vệ sinh sạch sẽ, tránh chà xát.
  • Không tự ý làm vỡ mụn nước.
  • Nếu mụn nước vỡ, cần vệ sinh sạch sẽ bằng dung dịch sát khuẩn, băng kín vết thương.
  • Sử dụng kem bôi làm dịu da, giảm ngứa, chống nhiễm trùng theo chỉ định của bác sĩ.

Điều trị đặc hiệu

• Mụn nước do ma sát, bỏng: Chủ yếu điều trị triệu chứng, phòng ngừa nhiễm trùng.
• Viêm da tiếp xúc: Tránh tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, sử dụng thuốc bôi corticosteroid, thuốc kháng histamin.
• Bệnh chàm: Dưỡng ẩm da, tránh các yếu tố kích thích, sử dụng thuốc bôi corticosteroid, thuốc ức chế miễn dịch.
• Nhiễm trùng: Sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus, thuốc kháng nấm tùy theo tác nhân gây bệnh.
• Bệnh lý tự miễn, di truyền: Cần điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa da liễu.

Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Việc chẩn đoán và điều trị mụn nước cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa da liễu. Tự ý điều trị có thể gây ra biến chứng nguy hiểm.

HỆ THỐNG SPA – THẨM MỸ LADY’S HOUSE